ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
Η ιστορία της γέννησης του Χριστού
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου
Ήταν μια ολοφώτεινη μέρα εκείνη που ο αρχάγγελος κατέβηκε στη γη και, διαλέγοντας την αγνότερη γυναίκα από το ανθρώπινο γένος, της υποσχέθηκε ότι εκείνη είχε επιλεγεί για την εκπλήρωση του Θείου Σχεδίου για την σωτηρία των ανθρώπων.
Τόσους πολλούς αιώνες μακριά από τον Παράδεισο, ο άνθρωπος είχε αποξενωθεί από τον Δημιουργό του και χρειαζόταν αυτή την τεράστια εκδήλωση της Θείας Ευσπλαχνίας για να ξαναβρεί το δρόμο του προς τη Λύτρωση.
Το ταξίδι στη Βηθλεέμ
Οι Ρωμαίοι και ο βασιλιάς Ηρώδης καλούν όλους τους Εβραίους να πάνε στους τόπους καταγωγής τους για απογραφή.
Είναι το χρονικό ενός επίπονου ταξιδιού που πραγματοποιούν δυο άνθρωποι, η Μαρία και ο Ιωσήφ, μιας από θαύμα ανεξήγητης εγκυμοσύνης, και ενός ορόσημου στην ιστορία της ανθρώπων: της γέννησης του Ιησού. Το επικίνδυνο ταξίδι του ζευγαριού, που θα πρέπει να διανύσει την απόσταση από τη Ναζαρέτ, ως τη Βηθλεέμ, όπου βρίσκεται το πατρογονικό σπίτι του Ιωσήφ, ύστερα από διαταγή του Βασιλιά Ηρώδη. Είναι ένα ταξίδι πάνω από 100 μίλια, μέσα από επικίνδυνες περιοχές, που γίνεται πολύ περισσότερο δύσκολο από το γεγονός ότι η Μαρία βρίσκεται στον ένατο μήνα της εγκυμοσύνης της. Εκεί δεν βρίσκουν κάπου να μείνουν και έτσι αναγκάζονται να διανυκτερεύσουν σ` ένα σπήλαιο, που χρησιμοποιούνταν ως σταύλος λίγο έξω από την πόλη.
Η Γέννηση
Εκεί στον στάβλο ο Ιωσήφ και η Μαρία αποφασίζουν να περάσουν την νύχτα τους. Ήταν μια κρύα νύχτα, όπως είναι οι νύχτες στην έρημο. Αυτό λοιπόν το βράδυ έπιασαν οι πόνοι της γέννας την Παναγία. Εκεί λοιπόν στον ταπεινό στάβλο μέσα στο σπήλαιο γεννήθηκε ο Χριστός. Αφού τον τύλιξαν σε ότι ρούχα είχαν τον τοποθέτησαν στη φάτνη όπου τα ζώα με την αναπνοή τους ζέσταιναν το θείο βρέφος.
Οι βοσκοί
Λίγο πιο πέρα από το σπήλαιο βρισκόταν μερικοί βοσκοί που φυλούσαν τα κοπάδια τους. Ήταν καθισμένοι δίπλα από τη φωτιά τους και έλεγαν ιστορίες. Ξαφνικά είδαν ένα δυνατό φως να έρχεται προς το μέρος τους και έμειναν έκπληκτοι και άφωνοι. Τότε είδαν μπροστά τους έναν άγγελο που τους πληροφόρησε για την γέννηση του Χριστού και τους έστειλε να προσκυνήσουν το νεογέννητο.
Οι Μάγοι
Οι περισσότερες πληροφορίες για τους μάγους της αρχαίας εποχής μάς παραδίδονται από τον Ηρόδοτο, σύμφωνα με τον οποίο Μάγοι ονομαζόταν μία από τις έξι γενεές των Μήδων.
Ως επιστήμονες, ο Βαλτάσαρ, ο Μελχιόρ και ο Γασπάρ, είδαν στον ουρανό ένα φωτεινό αστέρι και αποφάσισαν να το ακολουθήσουν. Φτάνοντας στην Ιερουσαλήμ επισκέφτηκαν το βασιλιά Ηρώδη και του είπανε ότι κάπου στο βασίλειο του γεννήθηκε ένας Βασιλιάς. Ο Ηρώδης δεν γνώριζε τίποτα και οι μάγοι συνέχισαν το ταξίδι τους μέχρι τη Βηθλεέμ και βρήκαν τον Ιησού και τον προσκύνησαν προσφέροντάς του Χρυσό, λιβάνι και σμύρνα.
Η σφαγή των νηπίων
Μόλις ο Ηρώδης έμαθε ότι ο νέος βασιλιάς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ και φοβούμενος για το θρόνο του διέταξε τους στρατιώτες του να παν στη Βηθλεέμ και να θανατώσουν όλα τα αγόρια κάτω των δύο χρόνων. Δεκάδες παιδάκια βρήκαν τραγικό θάνατο εκείνη τη βραδιά.
Η φυγή στην Αίγυπτο
Εκείνο το βράδυ άγγελος Κυρίου επισκέφτηκε τον Ιωσήφ στον ύπνο του και τον διέταξε να ξεκινήσει αμέσως για την Αίγυπτο γιατί το μωρό και οι ίδιοι διέτρεχαν μεγάλο κίνδυνο. Αμέσως ο Ιωσήφ πήρε τη Μαρία και το παιδί τους ανέβασε στο γαιδουράκι τους και έφυγαν στην Αίγυπτο. Έτσι γλίτωσε ο Χριστός το θυμό του Ηρώδη.
Ήταν μια ολοφώτεινη μέρα εκείνη που ο αρχάγγελος κατέβηκε στη γη και, διαλέγοντας την αγνότερη γυναίκα από το ανθρώπινο γένος, της υποσχέθηκε ότι εκείνη είχε επιλεγεί για την εκπλήρωση του Θείου Σχεδίου για την σωτηρία των ανθρώπων.
Τόσους πολλούς αιώνες μακριά από τον Παράδεισο, ο άνθρωπος είχε αποξενωθεί από τον Δημιουργό του και χρειαζόταν αυτή την τεράστια εκδήλωση της Θείας Ευσπλαχνίας για να ξαναβρεί το δρόμο του προς τη Λύτρωση.
Το ταξίδι στη Βηθλεέμ
Οι Ρωμαίοι και ο βασιλιάς Ηρώδης καλούν όλους τους Εβραίους να πάνε στους τόπους καταγωγής τους για απογραφή.
Είναι το χρονικό ενός επίπονου ταξιδιού που πραγματοποιούν δυο άνθρωποι, η Μαρία και ο Ιωσήφ, μιας από θαύμα ανεξήγητης εγκυμοσύνης, και ενός ορόσημου στην ιστορία της ανθρώπων: της γέννησης του Ιησού. Το επικίνδυνο ταξίδι του ζευγαριού, που θα πρέπει να διανύσει την απόσταση από τη Ναζαρέτ, ως τη Βηθλεέμ, όπου βρίσκεται το πατρογονικό σπίτι του Ιωσήφ, ύστερα από διαταγή του Βασιλιά Ηρώδη. Είναι ένα ταξίδι πάνω από 100 μίλια, μέσα από επικίνδυνες περιοχές, που γίνεται πολύ περισσότερο δύσκολο από το γεγονός ότι η Μαρία βρίσκεται στον ένατο μήνα της εγκυμοσύνης της. Εκεί δεν βρίσκουν κάπου να μείνουν και έτσι αναγκάζονται να διανυκτερεύσουν σ` ένα σπήλαιο, που χρησιμοποιούνταν ως σταύλος λίγο έξω από την πόλη.
Η Γέννηση
Εκεί στον στάβλο ο Ιωσήφ και η Μαρία αποφασίζουν να περάσουν την νύχτα τους. Ήταν μια κρύα νύχτα, όπως είναι οι νύχτες στην έρημο. Αυτό λοιπόν το βράδυ έπιασαν οι πόνοι της γέννας την Παναγία. Εκεί λοιπόν στον ταπεινό στάβλο μέσα στο σπήλαιο γεννήθηκε ο Χριστός. Αφού τον τύλιξαν σε ότι ρούχα είχαν τον τοποθέτησαν στη φάτνη όπου τα ζώα με την αναπνοή τους ζέσταιναν το θείο βρέφος.
Οι βοσκοί
Λίγο πιο πέρα από το σπήλαιο βρισκόταν μερικοί βοσκοί που φυλούσαν τα κοπάδια τους. Ήταν καθισμένοι δίπλα από τη φωτιά τους και έλεγαν ιστορίες. Ξαφνικά είδαν ένα δυνατό φως να έρχεται προς το μέρος τους και έμειναν έκπληκτοι και άφωνοι. Τότε είδαν μπροστά τους έναν άγγελο που τους πληροφόρησε για την γέννηση του Χριστού και τους έστειλε να προσκυνήσουν το νεογέννητο.
Οι Μάγοι
Οι περισσότερες πληροφορίες για τους μάγους της αρχαίας εποχής μάς παραδίδονται από τον Ηρόδοτο, σύμφωνα με τον οποίο Μάγοι ονομαζόταν μία από τις έξι γενεές των Μήδων.
Ως επιστήμονες, ο Βαλτάσαρ, ο Μελχιόρ και ο Γασπάρ, είδαν στον ουρανό ένα φωτεινό αστέρι και αποφάσισαν να το ακολουθήσουν. Φτάνοντας στην Ιερουσαλήμ επισκέφτηκαν το βασιλιά Ηρώδη και του είπανε ότι κάπου στο βασίλειο του γεννήθηκε ένας Βασιλιάς. Ο Ηρώδης δεν γνώριζε τίποτα και οι μάγοι συνέχισαν το ταξίδι τους μέχρι τη Βηθλεέμ και βρήκαν τον Ιησού και τον προσκύνησαν προσφέροντάς του Χρυσό, λιβάνι και σμύρνα.
Η σφαγή των νηπίων
Μόλις ο Ηρώδης έμαθε ότι ο νέος βασιλιάς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ και φοβούμενος για το θρόνο του διέταξε τους στρατιώτες του να παν στη Βηθλεέμ και να θανατώσουν όλα τα αγόρια κάτω των δύο χρόνων. Δεκάδες παιδάκια βρήκαν τραγικό θάνατο εκείνη τη βραδιά.
Η φυγή στην Αίγυπτο
Εκείνο το βράδυ άγγελος Κυρίου επισκέφτηκε τον Ιωσήφ στον ύπνο του και τον διέταξε να ξεκινήσει αμέσως για την Αίγυπτο γιατί το μωρό και οι ίδιοι διέτρεχαν μεγάλο κίνδυνο. Αμέσως ο Ιωσήφ πήρε τη Μαρία και το παιδί τους ανέβασε στο γαιδουράκι τους και έφυγαν στην Αίγυπτο. Έτσι γλίτωσε ο Χριστός το θυμό του Ηρώδη.
Έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς
Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
|
Οι πρόγονοι του χριστουγεννιάτικου
δέντρου μπορούν να αναζητηθούν στα ειδωλολατρικά έθιμα της λατρείας των
δέντρων. Τότε δέντρα μεταφέρονταν μέσα στα σπίτια και οι άνθρωποι τα στόλιζαν για
να εξασφαλίσουν καλή σοδειά τον επόμενο χρόνο. Λέγεται ότι ο Μαρτίνος Λούθηρος
ξεκίνησε την παράδοση των αναμμένων λαμπών στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, στη
Γερμανία, τον 16ο αιώνα. Η εικόνα ενός πράσινου δέντρου την παραμονή των
Χριστουγέννων, με τα αστέρια να λάμπουν στον ουρανό από πάνω του, λέγεται ότι
του έκανε μεγάλη εντύπωση κι έτσι τοποθέτησε ένα παρόμοιο δέντρο, διακοσμημένο
με αναμμένα κεριά, μέσα στο σπίτι του. Στα μέσα του 1800, το έθιμο του χριστουγεννιάτικου
δένδρου είχε επεκταθεί ταχύτατα σε όλο τον κόσμο. Το έθιμο γινόταν αιτία για
πολλά ατυχήματα!. Έτσι, μέχρι να εφευρεθούν τα ηλεκτρικά φωτάκια, οι
προνοητικοί είχαν και έναν κουβά νερό κάτω από το δέντρο, για τον κίνδυνο
πυρκαγιάς…
Το 1882, το πρώτο ηλεκτρικά φωτισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο του κόσμου, στολίσθηκε στην πόλη της Νέας Υόρκης, στην κατοικία του Έντουαρτ Τζόνσον, ενός συναδέλφου του εφευρέτη Τόμας Έντισον. Σήμερα, περισσότερα από 72 εκατομμύρια δέντρα στολίζονται κάθε Χριστούγεννα, και από αυτά, 35 εκατομμύρια είναι αληθινά δέντρα ενώ 37 εκατομμύρια είναι ψεύτικα. (Από την ιστοσελίδα του Valentine floral creations) |
|
Η πρώτη χριστουγεννιάτικη κάρτα
|
Η πρώτη χριστουγεννιάτικη κάρτα
παρουσιάστηκε από τον Callcott
Horsley στο Λονδίνο και μάλιστα
εμφανίστηκε στην αγορά αρκετούς μήνες μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και
της Πρωτοχρονιάς, και πιο συγκεκριμένα την 1η του Μαΐου του 1843. Η κάρτα κυκλοφόρησε
σε πολλά αντίτυπα και απεικόνιζε μια οικογένεια με μικρά παιδιά να πίνουν κρασί
μαζί, γεγονός που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις και αποδείχθηκε για πολλούς
αμφιλεγόμενη εικόνα. Το παράδοξο είναι ότι δεν επιλέχθηκε για την κάρτα μία
αμιγώς εορταστική ατμόσφαιρα, με χριστουγεννιάτικο στολισμό ή χειμωνιάτικο
τοπίο αλλά μια εικόνα όπου μια εύπορη οικογένεια κάθεται σε ένα τραπέζι και
διασκεδάζει τσουγκρίζοντας τα ποτήρια, ένα ζωγραφικό έργο του John Callcott Horsley.
|
Παρόλα αυτά δύο παρτίδες καρτών (περίπου 2.050 τεμάχια) τυπώθηκαν και πουλήθηκαν το ίδιο έτος μέχρι τα Χριστούγεννα προς ένα σελίνι η καθεμία. Αξίζει να σημειώσουμε ότι για πολλά χρόνια (μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα) οι αγγλικές κάρτες σπάνια απεικόνιζαν θρησκευτικά θέματα, ενώ κυριαρχούσε η θεματολογία με λουλούδια, νεράιδες και ανοιξιάτικα τοπία. Επιπλέον οι χιουμοριστικές εικόνες με παιδιά και ζώα είχαν την τιμητική τους, ενώ κατά την περίοδο των Παγκοσμίων Πολέμων τα πατριωτικά θέματα κυριαρχούσαν στις περισσότερες χριστουγεννιάτικες κάρτες. Στην πορεία του χρόνου κυριάρχησαν σκηνές με τη Γέννηση και την έλευση του Αϊ-Βασίλη, ενώ δεν λείπουν και οι χειμωνιάτικες σκηνές στην ύπαιθρο αλλά και αυτές της οικογενειακής θαλπωρής δίπλα στο τζάκι.
Πηγή: http://perierga.gr
Πηγή: http://perierga.gr
|
Ο Άγιος Βασίλης
Ο Αϊ-Βασίλης αποτελεί σήμερα μια
διεθνή λαογραφική μορφή η οποία διανέμει δώρα σε παιδιά και ενηλίκους που
υπήρξαν «καλοί» κατά τη διάρκεια του χρόνου. Είναι κυρίαρχο πρόσωπο του
εορτασμού της Πρωτοχρονιάς και των Χριστουγέννων. Η γνωστή παρουσία του με κόκκινη
στολή, λευκή γενειάδα, τα γυαλιά του, πάντα χαμογελαστός με το σάκο με τα δώρα,
πάνω σε έλκηθρο που το σέρνουν ζωηρά ελάφια ή τάρανδοι αποτελεί σήμερα σε
παγκόσμια κλίμακα τον πλέον αγαπημένο ήρωα των παιδιών τις ημέρες αυτών των
εορτών ακόμη και σε χώρες μη Xριστιανικές.
Είναι ακριβώς ο ίδιος ο «Σάντα Κλάους» (Άγιος Νικόλαος) των Άγγλων, ο «Περ Νοέλ» των Γάλλων, ο «Σίντερ-Κλάας» των Ολλανδών, ο «Βάιναχτσμαν» των Γερμανών, ο «Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ» (= «ο Καλός γερο-πατέρας») των Κινέζων, ο «Χοτέισο» των Ιαπώνων και «Babbo Natale» των Ιταλών. |
|
Η σημερινή μορφή του Αϊ-Βασίλη έγινε δημοφιλής με το ποίημα «A Visit from St. Nicholas» (Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο) που δημοσιεύτηκε το 1823. Η οπτικοποιημένη εκδοχή πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper’s Weekly» το 1863. Συμμετοχή στην δημοφιλία είχε και το παιδικό βιβλίο «The Life and Adventures of Santa Claus» του 1902. Η White Rock Beverages ήταν μια εταιρία αναψυκτικών που τον χρησιμοποίησε το 1915 για να πουλήσει μεταλλικό νερό, και το 1923 τζίντζερ-έιλ. Το 1931 η γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola παρουσίασε τον Άι-Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα τα προϊόντα της εταιρείας στα χρώματα βεβαίως εκείνης. Η διαφήμιση αυτή υπήρξε εμπορικά τόσο επιτυχής που έμελλε να γίνει σήμα δημοτικότητάς της ανά τον κόσμο. Η μακρόχρονη χρήση του σε διαφημίσεις της Coca-Cola παγίωσε την εμφάνισή του και ειδικά τα κόκκινα ρούχα, αλλά οπωσδήποτε δεν ήταν δική της εφεύρεση
Στη Δύση το πρόσωπο του Αγίου Βασιλείου έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ) μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα. Στα ελληνικά δεδομένα η μετατροπή αυτή φαίνεται να πέρασε περίπου στη δεκαετία του 1950-1960, κυρίως στον αστικό πληθυσμό από τους «συγγενείς» μετανάστες που με τις ευχητήριες κάρτες τους εισήγαγαν τον «Δυτικό» Άϊ-Βασίλη.
Πηγή: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Στη Δύση το πρόσωπο του Αγίου Βασιλείου έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ) μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα. Στα ελληνικά δεδομένα η μετατροπή αυτή φαίνεται να πέρασε περίπου στη δεκαετία του 1950-1960, κυρίως στον αστικό πληθυσμό από τους «συγγενείς» μετανάστες που με τις ευχητήριες κάρτες τους εισήγαγαν τον «Δυτικό» Άϊ-Βασίλη.
Πηγή: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
|
Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς ο
Άγιος Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που
αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και που
θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της
οργανωμένης φιλανθρωπίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος ήταν
ψηλόλιγνος, με μαύρα μάτια και γένια[εκκρεμεί παραπομπή]. Ακόμη και ο Άγιος
Νικόλαος στην Ορθόδοξη παράδοση αγιογραφείται ως ισχνός ασπρογένης γέροντας. Ο
Μέγας Βασίλειος πέθανε στης 31 Δεκεμβρίου του 378. Τη 1 Ιανουαρίου του 379,
ημέρα της κηδείας του, διατηρούμενη στη παράδοση, θεωρήθηκε (πρώτα) απ΄ όλους
χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά[εκκρεμεί
παραπομπή]. Τα κάλαντα Πρωτοχρονιάς πέρα από τα παινέματα κύριο πρόσωπο είναι
ακριβώς ο Μέγας Βασίλειος για το έργο του οποίου γίνεται υπενθύμιση στον
σπιτονοικοκύρη ώστε να επαναλάβει επ' ωφελεία βεβαίως των παιδιών που ψάλλουν
αυτά.
Πηγή: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ |
|
Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς
Η Πρωτοχρονιά όπως αυτή διαμορφώθηκε κάτω από την επίδραση της Εκκλησίας και τη σύνδεσή της με τη γιορτή του Αγίου Βασιλείου, διαιωνίστηκε μέχρι σήμερα σαν λαϊκή γιορτή. Τα σημαντικότερα έθιμα αυτής είναι τα ακόλουθα:
Η διανομή στα παιδιά δώρων, τα οποία οι νοικοκυρές παρασκευάζουν στα σπίτια. Αυτά κυρίως είναι γλυκίσματα, όπως κουραμπιέδες, μελομακάρονα κ.ά.
Συντροφιές μικρών παιδιών από την παραμονή ψάλλουν τα κάλαντα στα σπίτια και στα μαγαζιά και μαζεύουν φιλοδωρήματα.
Τα μεσάνυχτα της παραμονής, λίγα δευτερόλεπτα πριν από τις 12, σβήνουν τα φώτα και οι οικογένειες γύρω από το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι ψάλλουν ύμνους, ανταλλάσσουν φιλιά και κόβουν την πατροπαράδοτη βασιλόπιτα. Εκείνος μάλιστα που βρίσκει στο κομμάτι του το νόμισμα, που είναι κρυμμένο μέσα σ’ αυτήν, θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.
Την ώρα που αλλάζει ο χρόνος στην εξώπορτα του σπιτιού πετάνε και σπάνε ένα ρόδι, σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης.
Πολλοί καλούν έναν που να έχει «καλό ποδαρικό» το πρωί της Πρωτοχρονιάς.
Επίσης δε δίνουν τίποτα έξω από το σπίτι, δε ρίχνουν νερό έξω από αυτό και δεν αναφέρουν ονόματα επιβλαβών ζώων, εντόμων κ.λπ.
Η Πρωτοχρονιά όπως αυτή διαμορφώθηκε κάτω από την επίδραση της Εκκλησίας και τη σύνδεσή της με τη γιορτή του Αγίου Βασιλείου, διαιωνίστηκε μέχρι σήμερα σαν λαϊκή γιορτή. Τα σημαντικότερα έθιμα αυτής είναι τα ακόλουθα:
Η διανομή στα παιδιά δώρων, τα οποία οι νοικοκυρές παρασκευάζουν στα σπίτια. Αυτά κυρίως είναι γλυκίσματα, όπως κουραμπιέδες, μελομακάρονα κ.ά.
Συντροφιές μικρών παιδιών από την παραμονή ψάλλουν τα κάλαντα στα σπίτια και στα μαγαζιά και μαζεύουν φιλοδωρήματα.
Τα μεσάνυχτα της παραμονής, λίγα δευτερόλεπτα πριν από τις 12, σβήνουν τα φώτα και οι οικογένειες γύρω από το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι ψάλλουν ύμνους, ανταλλάσσουν φιλιά και κόβουν την πατροπαράδοτη βασιλόπιτα. Εκείνος μάλιστα που βρίσκει στο κομμάτι του το νόμισμα, που είναι κρυμμένο μέσα σ’ αυτήν, θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.
Την ώρα που αλλάζει ο χρόνος στην εξώπορτα του σπιτιού πετάνε και σπάνε ένα ρόδι, σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης.
Πολλοί καλούν έναν που να έχει «καλό ποδαρικό» το πρωί της Πρωτοχρονιάς.
Επίσης δε δίνουν τίποτα έξω από το σπίτι, δε ρίχνουν νερό έξω από αυτό και δεν αναφέρουν ονόματα επιβλαβών ζώων, εντόμων κ.λπ.
|
Το έθιμο της βασιλόπιτας |
|
Την πρώτη μέρα κάθε νέου έτους,
είθισται να κόβουμε μία βασιλόπιτα μέσα στην οποία έχει τοποθετηθεί ένα φλουρί.
Σε εκείνη ή εκείνον που θα τύχει το κομμάτι με το φλουρί, το νέο έτος θα του
φέρει γούρι. Γιατί, όμως, έχει καθιερωθεί αυτό; Ποιες είναι οι ρίζες του
εθίμου; Κατά το ελληνικό έθιμο, το βράδυ
της παραμονής της πρωτοχρονιάς, οικογένεια και φίλοι συγκεντρώνονται γύρω από
το εορταστικό τραπέζι. Πάνω σε αυτό υπάρχει και μία βασιλόπιτα μέσα στην οποία
υπάρχει κρυμμένο ένα φλουρί (νόμισμα, χρυσό όποτε είναι εφικτό). Με τον ερχομό
του νέου έτους, ο νοικοκύρης του σπιτιού την κόβει σε τρίγωνα κομμάτια καθένα
από τα οποία προσφέρεται στους παρευρισκόμενους, εκτός φυσικά από εκείνα που
είναι του Χριστού, της Παναγίας, του φτωχού κλπ. Σε όποιον τύχει το φλουρί, το
έθιμο ορίζει πως θα του φέρει τύχη στο νέο έτος.
Αν αναρωτιέστε, πώς καθιερώθηκε αυτό το έθιμο, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Σύμφωνα, όμως, με τη θρησκευτική παράδοση, οι ρίζες του τοποθετούνται στην Καισάρεια της Καππαδοκίας πριν από περίπου 1600 χρόνια.
Εκείνη την εποχή, επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος ήταν γνωστός για τη συμπόνια και τη βοήθεια που προσέφερε στους συνανθρώπους του. Τότε, κατά μία εκδοχή, ο τύραννος έπαρχος της Καππαδοκίας ζήτησε από το Μέγα Βασίλειο να του παραδώσει όλο το χρυσάφι της πόλης, ειδάλλως θα την πολιορκούσε και λεηλατούσε. Εκείνος προσευχόταν όλη τη νύχτα στο Θεό για τη σωτηρία της πόλης και όταν ξημέρωσε, ο έπαρχος με το στρατό του περικύκλωσε την πόλη , έτοιμος να τη λεηλατήσει. Όταν ο Μέγας Βασίλειος του είπε πως δε μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του, καθώς οι περισσότεροι κάτοικοι είναι πολύ φτωχοί, τότε εκείνος θύμωσε πάρα πολύ και τον απείλησε πως θα τον εξορίσει ή και ακόμα ότι θα τον σκοτώσει.
Οι χριστιανοί της Καισάρειας, που αγαπούσαν πολύ το δεσπότη τους, ακούγοντας τις απειλές, συγκέντρωσαν όσα χρυσαφικά διέθεταν και τα παρέδωσαν σε ένα σεντούκι στο Μέγα Βασίλειο και εκείνος με τη σειρά του στον τύραννο. Όταν ο τελευταίος επιχείρησε να το ανοίξει, έγινε το θαύμα. Όλοι είδαν μία λάμψη και εμφανίστηκε ένας καβαλάρης (ο Άγιος Μερκούριος) που μαζί με το στρατό του (άγγελοι) όρμησε στον έπαρχο και τους ανθρώπους του οι οποίοι αφανίστηκαν. Έτσι η πόλη σώθηκε.
Τότε, ο Μέγας Βασίλειος αντιμετώπισε το πρόβλημα της επιστροφής και της δίκαιης διανομής των χρυσαφικών στους κατοίκους. Προσευχήθηκε στο Θεό και Εκείνος του έδωσε φώτιση. Ζήτησε από τους βοηθούς του να ζυμώσουν ψωμάκια και μέσα σε καθένα από αυτά να τοποθετήσουν λίγα χρυσαφικά. Κάθε οικογένεια καταναλώνοντας το ψωμάκι της, διαπίστωνε με έκπληξη το περιεχόμενό του. Αυτό το ψωμάκι ήταν η βασιλόπιτα, που έφερνε χαρά και ευλογία.
Γι’ αυτό, λοιπόν, προς τιμήν του Αγίου, την πρώτη μέρα του χρόνου (ημέρα μνήμης του θανάτου του) φτιάχνουμε βασιλόπιτα και τοποθετούμε ένα φλουρί σε αυτήν.
Πηγή:http://www.economics.edu.gr/flouri-vasilopita.html
Αν αναρωτιέστε, πώς καθιερώθηκε αυτό το έθιμο, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Σύμφωνα, όμως, με τη θρησκευτική παράδοση, οι ρίζες του τοποθετούνται στην Καισάρεια της Καππαδοκίας πριν από περίπου 1600 χρόνια.
Εκείνη την εποχή, επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος ήταν γνωστός για τη συμπόνια και τη βοήθεια που προσέφερε στους συνανθρώπους του. Τότε, κατά μία εκδοχή, ο τύραννος έπαρχος της Καππαδοκίας ζήτησε από το Μέγα Βασίλειο να του παραδώσει όλο το χρυσάφι της πόλης, ειδάλλως θα την πολιορκούσε και λεηλατούσε. Εκείνος προσευχόταν όλη τη νύχτα στο Θεό για τη σωτηρία της πόλης και όταν ξημέρωσε, ο έπαρχος με το στρατό του περικύκλωσε την πόλη , έτοιμος να τη λεηλατήσει. Όταν ο Μέγας Βασίλειος του είπε πως δε μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του, καθώς οι περισσότεροι κάτοικοι είναι πολύ φτωχοί, τότε εκείνος θύμωσε πάρα πολύ και τον απείλησε πως θα τον εξορίσει ή και ακόμα ότι θα τον σκοτώσει.
Οι χριστιανοί της Καισάρειας, που αγαπούσαν πολύ το δεσπότη τους, ακούγοντας τις απειλές, συγκέντρωσαν όσα χρυσαφικά διέθεταν και τα παρέδωσαν σε ένα σεντούκι στο Μέγα Βασίλειο και εκείνος με τη σειρά του στον τύραννο. Όταν ο τελευταίος επιχείρησε να το ανοίξει, έγινε το θαύμα. Όλοι είδαν μία λάμψη και εμφανίστηκε ένας καβαλάρης (ο Άγιος Μερκούριος) που μαζί με το στρατό του (άγγελοι) όρμησε στον έπαρχο και τους ανθρώπους του οι οποίοι αφανίστηκαν. Έτσι η πόλη σώθηκε.
Τότε, ο Μέγας Βασίλειος αντιμετώπισε το πρόβλημα της επιστροφής και της δίκαιης διανομής των χρυσαφικών στους κατοίκους. Προσευχήθηκε στο Θεό και Εκείνος του έδωσε φώτιση. Ζήτησε από τους βοηθούς του να ζυμώσουν ψωμάκια και μέσα σε καθένα από αυτά να τοποθετήσουν λίγα χρυσαφικά. Κάθε οικογένεια καταναλώνοντας το ψωμάκι της, διαπίστωνε με έκπληξη το περιεχόμενό του. Αυτό το ψωμάκι ήταν η βασιλόπιτα, που έφερνε χαρά και ευλογία.
Γι’ αυτό, λοιπόν, προς τιμήν του Αγίου, την πρώτη μέρα του χρόνου (ημέρα μνήμης του θανάτου του) φτιάχνουμε βασιλόπιτα και τοποθετούμε ένα φλουρί σε αυτήν.
Πηγή:http://www.economics.edu.gr/flouri-vasilopita.html
Έθιμα και κάλαντα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας (από τη Θράκη, την Ήπειρο, τον Πόντο, την Κρήτη, την Πάτμο, την Πελοπόννησο, τη Φλώρινα).
Για να γνωρίσεις περισσότερα χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα έθιμα της Ελλάδας πάτησε εδώ, ενώ για να μάθεις τα έθιμα άλλων χωρών πάτησε εδώ ή και εδώ.
Κάλαντα
|
Κάλαντα Χριστουγέννων
|
Παραδοσιακά κάλαντα της Κρήτης
|
|
|
|
|
Κάλαντα Πρωτοχρονιάς
|
Κάλαντα των Θεοφανείων
|
Τραγούδια
|
|
|
|
|
|
|
|
|
